Browsed by
Category: Working

Phalgunanda the Great Master

Phalgunanda the Great Master

Comments 0 Comment

महागुरु फाल्गुनन्दको जीवन दर्शनको विवेचना – डा. नवराज सुब्बा   कुनै जातिको धर्म उसको संस्कृतिको रुपमा प्रकट हुन्छ (Mulder, 1985) । धार्मिक आस्था जीवन र जगतको ज्ञान, धारणा एवम् संस्कृति बनेर दरसन्तानमा सर्ने गर्दछ (Geertz, 1985) । यसकारण धर्म र संस्कृति एकअर्कामा सम्बन्धित छन् । माथिको भनाइबाट के कुरा थाहा हुन्छ भने कुनै पनि धर्म वा संस्कृतिमा आबद्ध मानिसलाई आफूले परिवार वा समुदायबाट हासिल गरेको संस्कृति वा धर्मले पार्ने प्रभावले गर्दा आफूले जानेका वा जान्न खोजेका बाहेक अन्य सत्यतथ्य सुन्ने,…

Read More Read More

शोधग्रन्थ

शोधग्रन्थ

Comments 0 Comment

“मानवशास्त्रीय दृष्टिमा किरात लिम्बू अस्तित्व” शोधग्रन्थको लेखन कार्य सम्पन्न भएको छ । हाल यो प्रकाशनको तैयारीमा रहेको व्यहोरा जानकारी गराउँछु । प्रस्तुत ग्रन्थमा १३१,०४८ शब्द छन् । पुस्तकको आवरण डिजाइन तयार भएको छ जुन प्रकाशित गरिएको छ । एक प्रकाशन संस्थाद्वारा पुस्तक छपाइ तथा विक्री–वितरण कार्य हुनेछ । 

हाङपाङमा खुर्पेठ्याक गर्ने फयङहाङ साँबा

हाङपाङमा खुर्पेठ्याक गर्ने फयङहाङ साँबा

डा. नवराज सुब्बा ताप्लेजुङ जिल्लाको हाङपाङ बस्ने फयङहाङ साँबाको इतिहास तथा वंशावलीको अध्ययनको क्रममा अन्य साँबा तथा लिम्बूहरुको वंशावाली, तथा इतिहास उपयोगी सावित भएका छन् । प्राथमिक श्रोतको रुपमा आफ्नै र अरु थरका बूढापाका जान्नेबुझ्नेसित अन्तरवार्ता तथा भनाईमार्फत् सूचना संकलन गरिएका छन् । यसरी एक थरीको इतिहास अध्ययन गर्दा स्वतः अन्य थरी लिम्बूको पनि जानकारी प्राप्त हुने गर्दछ जसले घटना तथा तथ्यको सम्पुष्टि गर्दछ । फयङहाङ साँबाका जानकार टेकबहादुर फयङहाङ साँबा लिम्बू अनुसार बाजे पुस्ताका वही थेबा (तुम्याहाङ हिरीका चौथो…

Read More Read More

हाङपाङ गाउँको ऐतिहासिकता

हाङपाङ गाउँको ऐतिहासिकता

डा. नवराज सुब्बा भनिन्छ, हाङपाङ भनेको राजाको गाउँ हो । तर त्यो गाउँमा न कुनै राजाको दरवार छ न कुनै भग्नावशेष नै । यसैले यो नामाकरणमा धेरैले शंका, उपशंका गर्ने गर्दछन् । यही जिज्ञाशालाई शान्त पार्न एक ऐतिहासिक तथ्य अघि सार्दैछु । ताप्लेजुङ जिल्लामा पर्ने हाङपाङ गाउँको नामाकरण विजयपुरको किरातकालिन इतिहाससंग जोडिन पुग्दछ । यससम्बन्धी एक रोचक घटना इतिहासकार इमानसिंह चेमजोङले विजयपुरको किरातकालीन संक्षिप्त इतिहासमा बताउनु भएको छ । किराती राजा कामदत्त सेन (वि.स.१८१८–१८२६) को कार्यकालमा लिम्बूवानका एक आपुंगी राजा…

Read More Read More

किन फालिए तम्बरखोलामा जनैका ढाकर

किन फालिए तम्बरखोलामा जनैका ढाकर

डा. नवराज सुब्बा आदिवासी लिम्बू जाति प्राचीनकालदेखि आर्यसंग संसर्गमा रहेर पनि किन हिन्दू धर्मसित विकर्षित भयो भन्ने सवाल इतिहासले बेलाबेला उठाउँछ र जवाफ पनि इतिहासभित्रै खोज्न लगाउँछ । आर्य धर्मग्रन्थमा ‘किरात’ शब्द प्रयोग गरियो भनेर वर्तमानमा यो शब्दप्रति नै वितृष्णाको मनोविज्ञान एकथरीमा चलायमान छ । जबकि सिन्धुमा आर्य आउनअघि सिन्धुघाँटीमा अवस्थित महञ्जोदरो र हरप्पा सभ्यताका उत्खननमा शिवको चिन्ह पशु, त्रिशूल आदिको प्रयोग भएको प्रमाण फेला परेको छ (शास्त्री, वि.स. २०६४) । कालान्तरमा भगवान शिवको जीवन-दर्शन र अन्तरनिहित शक्ति देखेरअसुरदेव वा…

Read More Read More

कोशी बराहक्षेत्र साँबा लिम्बूको मुन्धुमी तुङदुङ्गे देवस्थल

कोशी बराहक्षेत्र साँबा लिम्बूको मुन्धुमी तुङदुङ्गे देवस्थल

डा. नवराज सुब्बा तुङदुङ्गे साम्माङ (देव) ‘लोक्वादो साम्बादो माङ’ वराहदेव कौकहदेव देवताका कान्छापुत्र हुन् । तुङदुङ्गे मुन्धुममा यिनै तुङदुङ्गे देवले आफ्ना पिता लोक्वादो साम्बादो माङसित अंश र शक्तिका लागि आशिर्वाद मागेका छन् । आफ्ना दाजुहरुले पिताबाट आशिर्वाद पाएर ओरालो लागिसकेकाले आफू अरुणक्षेत्रमा बीउबीजन बाँडि आउँदा केही ढिला भएकाले आफूले समेत पिताबाट आशिर्वाद याचना गर्दछन् । तुङदुङ्गे देवले कोशीबराह क्षेत्रदेखि क्रमसः धनकुटा, पाँचथर, तेह्रथूम, संखुवासभा र ताप्लेजुङ जिल्लाका विभिन्न भूभाग वा थूमको यात्रा विवरणकासाथ मुन्धुम अघि बढ्दछ । मुन्धुमबाट साँबाहरुका पुर्खा…

Read More Read More

बोलाइ र लेखाइमा शुद्धताको खोजी

बोलाइ र लेखाइमा शुद्धताको खोजी

डा. नवराज सुब्बा जातिबोधक थर, उपथर लेखनमा समस्या वा चुनौती के कस्तो छ? नेपालीमा साँबा, साँवा, साम्बा, सावा अर्थात् अंग्रेजीमा Samba, Sanba, Sanwa, Sawa कुन थर लेखाई ठिक हो? भन्ने जिज्ञासा उठेको छ । यसैगरि फयङ, फेयङ, फैयङ तथा अंग्रेजीमा Phyang, Phayang. Fayang, Phaiyang, Faiyang उपथर कुन चाहिँ सही हो भन्ने जिज्ञासा र वहस पनि चलेको छ । प्रस्तुत थर उपथरबारे इतिहास लेखनमा के उल्लेखित छ? इतिहासकार चेमजोङ (२००३) ले किरात इतिहास र संस्कृतिमा मूल थरलाई देवनागरीमा साम्बा र अंग्रेजीमा…

Read More Read More

फयङ साँबाको थर, उपथर तथा बंशावलीसम्बन्धी अवधारणा–१

फयङ साँबाको थर, उपथर तथा बंशावलीसम्बन्धी अवधारणा–१

Dr. Nawa Raj Subba हाल नेपालमा पहिचानको लहर चलेको छ । सबै जात-जातिले आ–आफ्नो जातीय, ऐतिहासिक नालिबेलि खोजतलास गर्दै, वंशीय दाजुभाई जम्मा भएर चिनजान गर्ने र वंशावली निकाल्ने लहर पनि चलेको छ, जुन कुरालाई समाजशास्त्रका दृष्टिले सकारात्मक पाइला मान्नु पर्दछ । वंशावली निकाल्ने कामले समग्र इतिहास, समाज विकासक्रम र जाति विशेषको अध्ययन गर्दछ । यसले आपसमा सम्बन्ध बढाउँछ, नाताकुटुम्ब केलाउनलाई सहयोग मिल्दछ । फलस्वरुप एकताभावको विकास गरेर अन्ततः एउटा सभ्य र समृद्ध जातिको रुपमा विकसित गर्न मलजल गर्दछ । यसले…

Read More Read More

फयङहाङ साँबा वंशावली

फयङहाङ साँबा वंशावली

sLFft- ofSy’I moixfI ;faf Kirat Senehang Samba Phayang Genealogy  Phayang Samba Mewakhola branch मेवाखोला Phayang Samba Hangpang branch हाङपाङ Phayang Samba Sankhuwa Sabha branch संखुवासभा Phayang Samba Panchthar branch पाँचथर Phayang Samba Bhutan branch भुटान Phayang Samba Sikkim branch सिक्किम